Ρέθυμνο 25-10-19

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

“Η εμβάπτιση της Θεωρίας στα Εμπειρικά Δεδομένα”

Σκοπός του μαθήματος, όπως υπαινίσσεται και ο τίτλος του είναι η ανατροφοδότηση της θεωρίας μέσω της εμπειρίας και των εφαρμογών. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται δυο προγράμματα λογισμικού. Τα γνωστά διεθνώς SPSS και STATA. Μέσω αυτών των προγραμμάτων καθίσταται δυνατή η εμβάπτιση της Θεωρίας στα εμπειρικά δεδομένα με τρεις δυνατές εκβάσεις (outcomes):

1. Η πρώτη έκβαση περιλαμβάνει ισχυροποιημένη έξοδο της θεωρίας από την εμβάπτιση, με σαφή στήριξη από την πλευρά της Στατιστικής. Η θεωρητική μας κατασκευή, το μοντέλο μας έχει την έξωθεν καλή στατιστική μαρτυρία. Υποστηρίζεται από μαθηματική-στατιστική άποψη.
2. Η δεύτερη έκβαση εντοπίζει ανεπάρκειες στο μοντέλο μας, και το λογισμικό προτείνει άμεσα τροποποιήσεις μέσω δεικτών (modification indices).
3. Η τρίτη έκβαση, η τρίτη εκδοχή περιλαμβάνει το θάνατο της Θεωρίας. Η θεωρητική μας κατασκευή, το μοντέλο μας απορρίπτεται. Δεν έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία. Είναι έωλο από στατιστική- μαθηματική άποψη. Πιθανότατα οι ερωτήσεις/μεταβλητές στο Ερωτηματολόγιο Έρευνας είναι λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα. Δεν υπάρχει εσωτερική συνοχή (intraclass correlation). Δεν υπάρχει γραμμικότητα (linearity). Εκ του προχείρου, χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, δηλ. χωρίς εκτενή αναζήτηση της σχετικής Βιβλιογραφίας, στήθηκε ένα Ερωτηματολόγιο, όπως όπως.

• Πέρα όμως από τα παραπάνω, η διδακτέα ύλη περιλαμβάνει exploratory factor analysis για να διαπιστωθεί αν και κατά πόσον τα δεδομένα μας έχουν δομή.
• Ακόμη η διδακτέα ύλη περιλαμβάνει confirmatory factor analysis για να διαπιστωθεί αν και κατά πόσον επιβεβαιώνεται η δομή που ξεπήδησε στην προηγούμενη φάση της διερεύνησης.
• Επίσης το μάθημα περιλαμβάνει, (κι αυτό γίνεται για πρώτη φορά στη διδασκαλία του…), γενικευμένα/δομημένα γραμμικά μοντέλα (generalized structured linear models). Οι Σπουδαστές εισάγονται  στο γραφιστικό υπο-περιβάλλον του STATA και παίζουν σαν μικρά παιδιά με το ποντικάκι, σχεδιάζοντας ορθογώνια για τις παρατηρούμενες μεταβλητές, (observed variables), ωοειδή σχήματα (αυγουλάκια) για τις λανθάνουσες (latent variables), αλλά χωρίς ωστόσο να απομακρύνονται ούτε κατά κεραία από την επιστημονική αλήθεια.
• Στο πλαίσιο της παραπάνω διαδικασίας καθίσταται εφαρμόσιμη η διαδικασία binomial logistic regression, θέμα για το οποίο ασχολείται το ομώνυμο Σεμινάριο (ΥΕΣ), αυτού του εξαμήνου. Κοντολογίς υπάρχει σαφές και ανώδυνο πέρασμα των Σπουδαστών από το χειροπιαστό στο αφηρημένο με όσα γνωστικά οφέλη αυτό συνεπάγεται.
• Ωστόσο, το συγκεκριμένο ΥΕΠ δεν σταματάει εδώ. Έχει μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Επεκτείνεται και μάλιστα με παιγνιώδη τρόπο στις έννοιες της Αξιοπιστίας (reliability) και της Εγκυρότητας (Validity).
• Αναγκαστικά σταματώ την Περιγραφή του μαθήματος εδώ… Τα υπόλοιπα στην αίθουσα διδασκαλίας Δ1-Α.

Επισημάνσεις

Συνιστάται στους φοιτητές/τριες του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης, ιδιαίτερα στους δευτεροετείς η εγγραφή και η ανελλιπής παρακολούθηση του ΥΕΠ «Η εμβάπτιση της Θεωρίας στα Εμπειρικά Δεδομένα», (μαθήματος που δεν προϋποθέτει κανένα γνωστικό προαπαιτούμενο), για τους παρακάτω σημαντικούς λόγους:

• Η ύλη που εμπεριέχει (subject matter) περιλαμβάνει κεφαλαιώδους σημασίας topics για την ώσμωση των αντικειμένων της Πολιτικής Επιστήμης με τη Στατιστική Ανάλυση. Για παράδειγμα, τα κεφάλαια που φέρουν την ονομασία Structural Equation Modeling (SEM).
• Το συγκεκριμένο μάθημα ανοίγει διάπλατα το δρόμο για τη συνεννόηση μεταξύ Θεωρητικών και Θετικών Επιστημόνων, και μάλιστα με τρόπο ιδιαίτερα σαφή και εργαλειακό (βλ. στατιστικό πρόγραμμα STATA).
• Η γνώση του συγκεκριμένου μαθήματος, όπως έδειξε η μακρόχρονη διδακτική και ερευνητική εμπειρία μας, (βλ. συνεχείς ετήσιες σημαντικές επιτυχίες των Σπουδαστών μας στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα του εσωτερικού και του εξωτερικού), ασφαλέστατα εξασφαλίζει γνωστικό προβάδισμα και συγκριτικό πλεονέκτημα στους φοιτητές του Τμήματός μας. Στα Προγράμματα προπτυχιακών Σπουδών των όμορων Τμημάτων Πολιτικής Επιστήμης ανά την επικράτεια, δεν υπάρχει δυνατότητα διδασκαλίας τέτοιου μαθήματος, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει καν Εργαστήριο Ανάλυσης δεδομένων.

ΒιΒλιογραφία

• Δαφέρμος Β. (2013).’ Παραγοντική Ανάλυση με τα LISREL, SPSS, AMOS, EQS και STATA’. Εκδόσεις ΖΗΤΗ, Θεσσαλονίκη.
• Ηλεκτρονικό εγχειρίδιο του STATA με τίτλο ‘Structural Equation Modeling, SEM’ . 2015 STATA PRESS.

Ο Διδάσκων

Βασίλης Δαφέρμος, Καθηγητής,

Διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Στατιστικής και Πολιτικής Έρευνας

του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Π.Κ.